Uczep trójlistkowy trafił do mnie poprzez ręce koleżanki 2 lata temu. Nie spotkałam go w swoich okolicach. Teraz na obrzeżach działki uczepowe krzaczyska cieszą oko. Zostałam nim obdarowana myśląc, że to delikatne pielęgnujące ziółko w sam raz do kąpieli dla dziecięcej wanienki, jednak gdy przyjrzałam się temu co skrywa w sobie widzę w tej roślinie duży potencjał.
„Ogólna nazwa Bidens (dosłownie „dwa zęby”) wyewoluowała z łacińskiego bis, double i dens, ząb ze względu na charakterystyczny wygląd właśnie ząbków. Weźcie kwiatuszek uczepu i przyjrzyjcie się mu. W zależności od gatunku, niełupki przybierają różne kształty – płaskie, czworokątne lub prawie okrągłe, trójkątne, podłużne lub liniowe – i mają od dwóch do sześciu liniowych i zwężających się daszków lub zębów, z zadziorami w górę lub w dół lub szczeciniastymi, dzięki czemu są wysoce przystosowany do przylegania do mijanych przedmiotów.”
Stąd też jego polska nazwa: uczep.
Co dobrego uczep ma w sobie? Zawiera m. in. :
- flawonoidy
- ksantofile (to żółte barwniki z grupy karotenoidów)
- olejek eteryczny
- sterole
- chalkony (flawonoidy)
- kofeinę i garbniki
- kwas chlorogenowy, luteolinę (cynarozyd) i luteolinę ( flawony)
Czyli mamy na pokładzie przeciwzapalne, przeciwstarzeniowe, pielęgnujące, lekko ściągające cudo. Bardzo zaciekawił mnie skład chemiczny olejku eterycznego uzyskanego z korzeni Bidens tripartita L. W sumie zidentyfikowano aż 106 związków! Głównymi składnikami olejku były:
– α-pinen (15,0%),
– β-bisabolen (9,3%),
– p-cymen (6,0%),
– heksanal (5,7%),
– linalol (4,6%),
– p-cymen-9-ol (3,4%),
– β-elemen (2,6%),
– 2-pentylofuran (2,2%) i
– silphiperfol-6-en (2,1%).
Olejek wykazywał silne działanie przeciwgrzybicze, a także przeciwbakteryjne.
Jakie jest zastosowanie uczepu w ziołolecznictwie?
Przeprowadzono wiele badań farmakologicznych dotyczących uczepu trójlistkowego. W literaturze opisano jego działanie jako przeciwnowotworowe, przeciwzapalne, przeciwdrobnoustrojowe, przeciwutleniające, antytrombinowe (przeciwzakrzepowe), przeciwwrzodowe, hepatoprotekcyjne i hipotensyjne.
Napar z nadziemnych części uczepu jest stosowany w Rosji jako medycyna tradycyjna w leczeniu nieżytu nosa, ostrych infekcji dróg oddechowych oraz jako środek przeciwzapalny w zapaleniu okrężnicy, dnie moczanowej i krzywicy dziecięcej . Jest również stosowany jako środek napotny i moczopędny w kamicy nerkowej, jako środek antyseptyczny oraz jako kąpiel dla dzieci w leczeniu objawów alergii . Odwary z gatunku Bidens ( w literaturze głównie trafiałam na artykuły o gatunku Pilos w tym temacie) są stosowane w leczeniu cukrzycy w różnych regionach świata. Dodatkowo młode liście gatunku Uczepu dodaje się do sałatek i zup oraz placków. Do parzenia herbaty używa się końcówek młodych pędów. Od wieków stosuje się to ziele bez zauważalnych skutków ubocznych.
Uczep w kremie?
Znany jest jako ziele niosące pomoc przy alergiach, atopiach, egzemach. W formie odwaru, naparu, wyciągu olejowego.
Ma lekkie działanie ściągające, antybakteryjne, przeciwgrzybicze, antyoksydacyjne. Można go suszyć, by w zimie np. robić napary z kwiatów czy ziela i dodawać do kąpieli pielęgnacyjnej. Napar z dodatkiem octu uczepowego będzie doskonałym tonikiem.
Uczep w mydle?
A i owszem. Z racji bogatego składu, warto macerować ziele zarówno w wodzie jak i oleju. Nasyciłam kostkę jak tylko się dało. Zrobiłam wyciąg olejowy w medium oleju ryżowego, napar z ziela i kwiatów uczepu. Obfitość z jaką uczep obrodził w tym roku pozwolił mi na eksperyment i wrzucenie rośliny do wyciskarki wolnoobrotowej. Tak też uzyskałam uzyskałam sok, który wespół z octem uczepowym stanowił bazę ługu.
Pamiętajcie by zrobić wyciąg olejowy rozdrobnić surowiec, spsikać go alkoholem dla lepszej ekstrakcji i zostawić na 15 minut. Potem mamy dwa wyjścia:
W metodzie na ciepło podgrzewa się zioła zalane olejem w kąpieli wodnej przez 3 godziny, cedzi i w ten sposób uzyskuje gotowy wyciąg olejowy.
W metodzie na zimno stawia się zakręcony słoik w ciepłym miejscu np. na parapecie (zawijam ręcznikiem lub serwetką by chronić przed światłem), codziennie nim potrząsa i po upływie 2 tygodni cedzi przez gazę.
Owocnych uczepowych eksperymentów życzę 🙂 Dla chętnych eksperymentów mydlanych receptura mydlana:
Literatura:
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0378874114002827?fbclid=IwAR3h6SjvmXRzBMcS-XtTlq0P5Q1T1D4rRHl22P2p1FgMEH7VubQbEfVfmeE
https://wssa.net/wp-content/themes/WSSA/WorldOfWeeds/beggarticks.html?fbclid=IwAR0w7qfK-4Gee3hPqLU4-R6vu6cUvJyRwwxZUWSvbJ7Pz3yCC76izHcCzro
https://www.liebertpub.com/doi/pdf/10.1089/jmf.2010.0066?download=true
